افراد در برابر مشكلات بسيار آسيب پذير عمل مي كنند و به سرعت در هم مي شكنند و برخي ديگر آرام، منطقي، صبور و مطمئن با مشكلات دست و پنجه نرم می كنند. اين تفاوت از كجا ناشي مي شود و علت آن چيست؟

 

    پاسخ روانشناسان به اين پرسش اين است : " تاب آوري". بله تفاوت اين دو دسته با يك ويژگي خاص، يعني "تاب آوري"، تفسير مي شود.

 

    تاب آوري به معناي توانايی مقابله با شرايط دشوار و پاسخ انعطاف پذير به فشارهای زندگي روزانه است.

    تاب آوری، استرس را محدود نمی كند، مشكلات زندگی را پاك نمی كند، بلكه به افراد قدرت مي دهد تا با مشكلات پيش رو مقابله سالم داشته باشند، بر سختي ها فائق آيند و با جريان زندگي حركت كنند. برخي افراد به طور طبيعی دارای اين ويژگی هستند، اما خبر خوب اين است كه اين ويژگي در انحصار عده اي معدود نيست و به نظر متخصصان، ساير افراد نيز قادرند تاب آوري را بياموزند و آن را ارتقاء دهند. پس تاب آوري قابل يادگيری است.

    

  ويژگي هاي افراد تاب آور

  آگاهانه و هشيار عمل می كنند

افراد تاب آور ، نسبت به موقعيت، آگاه و هشيارند، احساسات و هيجان هاي خود رامی شناسند، بنابراين از علت اين احساسات نيز باخبرند و هيجان هاي خود را به شيوه سالم مديريت می كنند. از سوی  ديگر احساسات و رفتارهای اطرافيانشان را نيز درك مي كنند، و در نتيجه بر خود، محيط و اطرافيانشان تأثير مثبتی مي گذارند.

 

   مي پذيرند كه، موانع بخشی از زندگی هر انسان است

  يكي ديگر از ويژگي هاي افراد تاب آور اين است كه می دانند زندگي پر از چالش است. آنها مي دانند كه ما نمی توانيم از بسياری مشكلات اجتناب كنيم، ولی مي توانيم در برابر آنها باز و منعطف باشيم و اشتياق خود را برای سازگار شدن باتغييرات حفظ كنيم.

 

     دارای منبع كنترل درونی هستند

  افراد تاب آور، خود را مسئول شرايط خويش مي دانند و براي هر مشكل، شكست و مساله، منابع بيروني را سرزنش نمي كنند. آنها سهم خود را در امور زندگی، همراه با مسئوليت، پذيرفته اند و بر اين باورند كه هر عملي كه انجام مي دهند بر زندگيشان بازتاب مي يابد. البته واضح است كه برخي عوامل از كنترل ما خارج است نظير بلايای طبيعي . اين افراد، در ضمن تشخيص علت مسائل، قادرند با پيدا كردن را ه حل مؤثر بر موقعيت و آينده خود تأثير مثبت بگذارند.

 

   از مهارت هاي حل مساله برخوردارند

  وقتي بحران پديدار مي شود، افراد تاب آور قادرند با استفاده از فنون حل مساله، به را ه حل های امن و مطمئن برسند. در حالي كه ساير افراد در اين موقعيت های سخت دچار استرس زياد می شوند و نمی توانند را ه حل مناسب و مفيدی انتخاب كنند.

 

     ارتباطات محكم اجتماعی دارند

  افراد تاب آور شبكه  حمايتی و عاطفی محكمي دارند . چنين ارتباطاتی به آنها كمك مي كند، درباره نگراني ها و چالش هاي خود با كسی صحبت كنند، از مشورت، همدلی و همراهی آنها بهره مند شوند، راه حل های جديد را كشف كنند و در مجموع از لحاظ روانی احساس قدرت و آرامش كنند.

    

    خود را فردي قرباني ارزيابی نمی کنند

  افراد تاب آور خود را قربانی و ناتوان تصور نمي کنند. وقتي با يك بحران دست به گريبان اند، همواره خود را فردی نجات يافته تصور می كنند و معتقدند كه می توانند بر شرايط فائق آيند.

 

     قادرند متناسب با موقعیت ، درخواست كمك كنند

   چنان كه گفته شد منابع حمايتی يكي از اجزاي مهم تاب آوری است. بنابراين افراد تا ب آور هر زمان كه ضرورت ايجاب كند، از اين منابع درخواست كمك مي كنند. منابع حمايتی تخصصي شامل روانشناسان و مشاوران متخصص ،کتا بهاي خودیاري، مطالعه زندگي نامه های افراد مهم و ديگر منابع حمايتی شامل دوستان، افرادخانواده ، همسايه ها و مانند آن است.

 

     در مجموع افراد تاب آور از سه منبع مهم تغذيه مي شوند، اين سه منبع عبارتند از :

   1- من دارم (حمايت های اجتماعی و شخصی)

  من در كنار خود كسانی را دارم كه به آنها اعتماد دارم ، دوستشان دارم و آنها نيز.

 من در كنار خود كسانی را دارم كه مراقب و متوجه من هستند.

 من در كنار خود راهنما و معلمان خوبی دارم كه می توانم از آنها  ياد بگيرم.

  

   2- من هستم (توانمنديهاي دروني و فردي)

  

     من فردی هستم كه مردم مي توانند او را دوست بدارند.

 

    من فردی هستم كه مي توانم براي ديگران كارهاي مفيد و مثبتي انجام دهم و مراقبشان باشم.

 

     من برای خودم و ديگران احترام و ارزش قائل ام.

 

     من آماده ام مسئوليت آنچه را انجام می دهم به عهده بگيرم.

 

     من ويژگی ها و خصوصيات خوبی دارم كه به آنها آگاهي دارم و دوستشان دارم.

 

      من استعدادها و توانمندی هايی دارم كه از وجود آنها خوشحالم.

 

    3- من می توانم (مهارت های شخصی و حل مساله)

    من می توانم درباره ترس ها و ناراحتي هايم با ديگران صحبت كنم.

 

    من می توانم رفتار و هيجان هاي خودم را مديريت كنم.

 

   من می توانم وقتي به كمك نياز دارم فردی را برای كمك به خودم پيدا كنم.

 

 

    من می توانم مسائل و مشكلات خود را به درستی مديريت كنم.

 

    تاب آوری مجموعه ای از ويژگي های نامبرده است كه در تعامل با يكديگر نتيجه مطلوب را به بار می آورد. برای مثال اگر فردی دارای عزت نفس باشد (من هستم)، اما كسی را برای دريافت كمك و حمايت نداشته باشد (من دارم) و توانايی حل مسئله را نيز نداشته باشد (من مي توانم)، نمي تواند فرد تاب آوری باشد.

 

    توصيه هايی جهت تاب آوري

   پژوهش ها نشان مي دهد عزت نفس نقش مهمي در كنار آمدن با استر سهاي زندگي دارد. چنانچه به توانمندی های خود باور داشته باشيد، در مقابله با مشكلات بسيار مؤثرتر عمل مي كنيد.

 

  * در زندگي خود معنا و هدف داشته باشيد.

 افرادی كه در زندگي هدف مشخصي ندارند و معنای مهمی برای زندگی خود نيافته اند، با هر سختی و مشكلی، از هم می پاشند و انگيزه خود را از دست می دهند.

 

 

  * ارتباطات خود را توسعه دهيد.

داشتن روابط عاطفی و اجتماعی محكم عامل بسيار مهمي در سلامت روان انسان به شمار می رود و هنگام بروز بحران های زندگی پشتوانه بسيار مفيدی محسوب می شود. بنابراين روابط دوستانه و خانوادگی خود را تقويت كنيد.

 

 

  * نسبت به تغييرات انعطاف پذير باشيد.

 زندگي يعني تغيير. اگر نسبت به تغييرات زندگي منعطف نباشيد همواره در بيم و هراس باقي می مانيد و توانايي مواجه شدن با آن را از دست مي دهيد.

 

 

  * مراقب تغذيه و سلامتي خود باشيد.

 از قديم گفته اند عقل سالم در بدن سالم است. پس براي آنكه بهتر بينديشيد مراقب جسم خودتان باشيد، تغذيه  سالم ، ورزش و سبك زندگی سالم را سرلوحه خود قرار دهید.

 

 

  * مهارت هاي سالم براي مقابله با مشكلات را بياموزيد.

 اگرمقابله هاي مساله مدار و هيجان مدار سالم را بياموزيد به هنگام مواجهه با مشكلات زندگي، مخزن غنی و پرمحتوایی از راهكارهای مفيد داريد كه بر حسب اوضاع مي توانيد از آنها استفاده كنيد.

 

 

   * خوشبين باشيد.

نگاه واقع بينانه توأم با مثبت انديشی سبب می شود درك مناسبی از مساله داشته باشيد و به شيوه ای متناسب عمل كنيد.

 

 

  * دلبستگي هاي مثبت ايجاد كنيد.

مشاركت در يك يا چند فعاليت سرگرم كننده  سالم، عضويت در گروههای مذهبی، حضور در باشگاه ورزشی، كلاسهاي هنری و انجمن های علمی و مانند آن موجب می شود به هنگام وجود مشكل آرامش خود را بازيابيد.

 

 

  * معنويت را در خود تقويت كنيد.

 افرادی كه ايمان قوی دارند و در مشكلات و سختی ها ضمن تلاش و تعقل به خداوند توكل می كنند، آرامش و امنيت وصف ناپذيری را تجربه می كنند.

 

 منبع:  edumoshavere.blogfa.com     

نظرات شما عزیزان:

:: برچسب‌ها: "تاب آوری", "تاب آور",